Sedir Adası (Kedrai)

Gökova Körfezi’ndeki Sedir Adası’nın bulunduğu yerleşim yeri, antik çağda da benzer bir isimle Kedrai olarak adlandırılmıştır. Sedir Adası’na Marmaris’ten kalkan safari-tekne turlarına katılarak gidebilirsiniz. Tercihinize göre aracınızla Muğla istikametinde 17 km’de göreceğiniz Çamlı Köyü sapağından giderek Sedir Adası’na kalkan teknelere ulaşabilirsiniz. Sedir Adasına giriş ücretli olup Müze Kart geçmektedir.

Diğer adı Kedrai olan Sedir Adası'nın isminin Luwi dilinden geldiği sanılmaktadır. Büyük olasılıkla da Hellen dilinden değişerek "Kadra halkının kenti" anlamında Kedrai veya Kadrai olmuştur. Ksenephonun, halkını yarı Yunanlı-yarı Barbar diye tarif ettiği bu kentin tarihçesi ve kuruluşu ile ilgili bilgiler sınırlıdır. Miletoslu Hekataios M.Ö. 6.yy.'da buradaki yerleşimden bahseder. Kent, M.Ö.404-428'de Karia birliğine katılmış. Sonra Attika Delos Deniz birliğine dahil olarak, yıllık 3000 drahmi aidat vermiş; M.Ö. 439 da bu aidat 2000'e düşmüştür. Xenophon, M.Ö.405-406'da Atina-Sparta savaşında Spartalı kumandan Lysandros un Kedrai'yi kuşatmış, Atinalıların yanında yer alan kenti ele geçirmiştir. Halkını da cezalandırmak için esir pazarında satmıştır. Bu olaydan sonra Kedrai eski parlak günlerine bir daha kavuşamamıştır.

Sedir Adası ( Cleopatra adası )... Mavinin her tonundaki deniziyle ve Dünya üzerinde kolay kolay görülemeyecek bir özelliğe sahip olmasıyla, Marmaris 'in hatta Türkiye 'nin en önemli turizm bölgelerinden biridir.

Binlerce sene önce Cleopatra ve Antonius Sezar'ın bu adada büyük bir aşk yaşadığına inanılır. Efsaneye göre, kendisiyle evlenmeyi kabul eden Cleopatra'ya bu coşkusunun hediyesini vermek isteyen Mısır Kralı Antonius, yaklaşık 3000 sene kadar önce balayını geçirmek üzere Cleopatra'yı götüreceği adaya Mısır'dan 60 büyük gemiyle çapları 1 milimetreden daha küçük ve her tanesi aynı büyüklükte olan kumları getirtti. Yalnızca Dünya'nın iki yerinde var olduğu bilinen bu özel kumun diğer özellikleri de ateşte yanıyor, sodalı suda kendiliğinden çoğalıyor ve büyüteç altında incelendiğinde hareket ediyor olmasıdır. Karbonatlı çamurun bir çekirdek etrafında birikmesiyle oluşan kumların denize kattığı eşsiz güzellikteki renk de, Ada'nın görülmeye değer olan diğer özelliklerinden biridir. Kumların bir benzerinin de Kızıldeniz'de olduğu bilinmektedir.

   Öyle ki; özellikle yabancı turistler tarafından çok fazla ilgi gören kumun korunması amacıyla çeşitli önlemler de alınmaktadır.

   Zeytin ağaçlarıyla kaplı Ada'da, doğal güzelliklerin yanı sıra Helenistik ve Roma dönemlerine ait antik tiyatro, agora ve antik liman kalıntıları da bulunuyor. Adada bulunan ve M.Ö. 1000'li yıllara dayandığı sanılan Dor, Pers ve Romalılardan kalma tarihi eserler ile antik tiyatro da turistlerin ilgisini çeken diğer etkenler arasında yer alıyor.

Ada tarihi dokusunun yanında Anadolu’nun hiçbir kıyısında bir benzerinin görülmediği kumuylada ilgi çekicidir. Bu eşsiz kumun ünlü Romalı komutan ve hatip Marcus Antonius tarafından Prenses Kleopatra için Mısırdan getirildiği söylencesi adanın, Mısırlı kraliçe Kleopatra adıyla anılmasına neden olmuştur. Kristal kumlar, karbonatlı çamurun bir çekirdek etrafında birikmesinden meydana gelmiştir. Deniz suyuna karışan karbonatça zengin tatlı sulardaki karbonat, ince bir kum tanesi etrafında halkalar halinde biriken oolit ve pizolit kumları oluşturmaktadır. Sedir Adası kumsalında ooid kumu meydana getiren etkenler bugüne kadar kesin olarak saptanamamıştır.

Gökova Körfezi’ni Daça-Bozburun Yarımadası ile kara ve denizden bağlayan ticari ve stratejik konumu ile önemli bir geçiş yolu üzerindeki Kedreai kentinin Klasik Çağda varlığı bilinse de yerleşim en parlak dönemini kalıntılardan ve yazıtlardan anladığımız kadarı ile Hellenistik Dönemde yaşamıştır.

Adada Hellenistik döneme ve öncesine ait ayakta kalan en önemli kalıntılar surlardır. Adayı neredeyse ortadan ikiye ayıran kıstağın doğu bölümü surlarla çevrilidir. Tiyatronun doğu yanından kuzey ve güneye yönelen surlar, adanın kıyı çizgisine yakın yükseltileri izleyerek sivil ve dinsel yapıları çepeçevre kuşatmaktadır. Ayrı surlar Roma ve Bizans döneminde de onarılarak kullanılmıştır.

Adanın en dikkat çekici yapısı tiyatrosudur. Sağlam olarak günümüze ulaşan tiyatro, kuzey yamaçta, kent yerleşiminin merkezinde, doğu yanından geçen surların dışında konumlanmıştır. 2500 kişilik tiyatronun sahne binası büyük ölçüde tahrip olmuş, buna karşın caveası (oturma sıraları) oldukça iyi korunmuştur. Mükemmel duvar işçiliği, tiyatronun Hellenistik orijinli olduğunun önemli belgesidir. Kedrea’deki tiyatronun başka bir özelliği de Rhodos’un karşı yakasında bilinen üç büyük tiyatrodan biri olmasıdır.

Kedreai’de M.Ö 2. ve 1. yüzyılda Tanro Apollon Kültürü’nün egemen olduğu, kentte ele geçen yazıtlardan anlaşılmaktadır. Apollon, Karia’nın baş tanrısıdır ve Kedreai’de de tapım görmüştür. Tapınım kendisi için özel olarak inşa edilmiş bir teras üzerinde yerleşiktir. Kederai’de Apollon Pyhlos ve Apollon Kedrieus kültürünün varlığını belgeleyen  M.Ö 2. yüzyılın 1. çeyreğine tarihlenen yazıtlar da bu tapınak terasında bulunmuştur. Tapınak duvarları büyük ölçüde tahrip olmuştur. Kutsal alanda bulunan girlandlı sunaklar M.Ö.1. yüzyıla tarihlendirilmektedir.